Οι σημαντικότερες ελληνικές ποικιλίες λευκών οινοποιήσιμων σταφυλιών !!!

Ασύρτικο

Το Ασύρτικο, είναι αναμφίβολα η ευγενέστερη και πλέον πολυδύναμη λευκή ποικιλία του ελληνικού αμπελώνα με καταγωγή από την Σαντορίνη.

Είναι ποικιλία δομής και όχι αρωματική ποικιλία, χαρακτηριζόμενη από έναν σπάνιο συνδυασμό μεταλλικότητας, δροσιστικής οξύτητας και υψηλής αλκοόλης, δίνοντας ανοιχτόχρωμα φρουτώδη και σωματώδη κρασιά.

Το αρωματικό του δυναμικό, χαρακτηρίζεται από χαμηλή έως μεσαία ένταση, με νότες εσπεριδοειδών όπως λεμονιού, πράσινου μήλου, άγουρου ροδάκινου, μελιού, ξηρών καρπών και τσαγιού.

Καλλιεργείται εκτός από τις Κυκλάδες, στην Χαλκιδική, την Βοιωτία, την Αττική και σχεδόν σε όλη την Ελλάδα.

Το Ασύρτικο της Σαντορίνης, διαφέρει από αυτά της ηπειρωτικής Ελλάδας, καθώς οι ιδιαίτερες εδαφοκλιματολογικές συνθήκες της, το προικίζουν με μεγαλύτερη πυκνότητα, αρώματα μελιού, σταφίδας και βοτανικά, ενώ στα στεριανά, υπερισχύουν τα φρουτώδη αρώματα, με κυριαρχία των εσπεριδοειδών, του μήλου και του αχλαδιού.

Το Ασύρτικο δίνει εξαιρετικά κρασιά, ξηρά και γλυκά, που κυκλοφορούν με την ένδειξη Ο.Π.Α.Π. (Ονομασία Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητας), όπως «Σαντορίνη», «Πλαγιές Μελίτωνα» και ειδικά κρασιά όπως, «Νυχτέρι», «Vinsanto», όπως και πολλούς Τοπικούς Οίνους.

Μπορεί να δώσει εξαιρετικά μονοποικιλιακά, αλλά και να συνδυαστεί επιτυχώς με ποικιλίες, όπως το Sauvignon Blanc, την μαλαγουζιά κ.α.

Τα Ασύρτικα αντέχουν από 5-10 χρόνια, ενώ οι γλυκές οινοποιήσεις τους είναι ιδιαζόντως επιδεκτικές για μακρά παλαίωση, η οποία τους προσδίδει πολυπλοκότητα και τα αναβαθμίζει ποιοτικά.

Ιδιαίτερης μνείας αξίζει το Vinsanto, ένα εξαιρετικό και φινετσάτο γλυκό λικεροειδές κρασί, που προκύπτει ύστερα από το λιάσιμο των σταφυλιών για 6 - 12 ημέρες και παλαίωση σε βαρέλι για 5 – 17 χρόνια.

Γλυκό, με ισορροπημένη οξύτητα, πυκνόρρευστο, με σκούρο χάλκινο - μπρούτζινο χρώμα και πλούσιο περίπλοκο άρωμα σοκολάτας, καφέ, μελιού, μελάσας, σταφίδας, ξηρών καρπών, ξηρών φρούτων και βύσσινου, με μια ασυνήθιστα μακρά και βελούδινη επίγευση.


Μοσχοφίλερο

Το Μοσχοφίλερο είναι μία έντονα αρωματική και κομψή λευκή ποικιλία, από τις πιο διαδεδομένες στην Ελλάδα (με ερυθρωπό φλοιό), τα κρασιά της οποίας φημίζονται για την εμπορικότητά τους, αφού είναι τα πρώτα σε κατανάλωση στην Ελλάδα, ενώ αποτελούν το βαρύ πυροβολικό των εξαγωγών μας.

Το Μοσχοφίλερο, δίνει τον καλύτερό του εαυτό στην Μαντινεία της Αρκαδίας, (μια από τις σημαντικότερες αμπελουργικές ζώνες της χώρας μας), όπου καλλιεργείται από αρχαιοτάτων χρόνων, ενώ στις μέρες μας κυκλοφορεί με την ένδειξη Ο.Π.Α.Π.

Καλλιεργείται επίσης σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και στη Στερεά Ελλάδα και λιγότερο στην Λευκάδα, την Ζάκυνθο, την Πρέβεζα και την Μαγνησία.

Το Μοσχοφίλερο είναι πολυδύναμη ποικιλία, μπορεί δηλαδή να δώσει πολλά διαφορετικά είδη κρασιών, υψηλής ποιότητας.
Συνήθως χρησιμοποιείται για την παραγωγή λευκών κρασιών, λιγότερο ροζέ, ενώ μπορεί να δώσει και αξιόλογους αφρώδεις οίνους.

Το βασικό χαρακτηριστικό του Μοσχοφίλερου, είναι ο εκρηκτικός μοσχάτος αρωματικός χαρακτήρας του, που περιλαμβάνει αρώματα εσπεριδοειδών όπως lime, λεμονιού, πράσινου μήλου, αχλαδιού και τριαντάφυλλου, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορούμε να διακρίνουμε αρώματα λουλουδιών, μέντας και βερίκοκου.

Λευκοκίτρινο έως πρασινοκίτρινο, φρέσκο, δροσερό και ισορροπημένο φρουτώδες κρασί, που χαρακτηρίζεται από μέτριο προς ελαφρύ σώμα, υψηλή οξύτητα, χαμηλή πυκνότητα και αλκοόλ, με επίγευση διαρκείας.

Τα κρασιά του Μοσχοφίλερου, δεν επιδέχονται παλαίωσης και καλό είναι να πίνονται φρέσκα, μέσα σε 1 – 2 χρόνια από την παραγωγή τους.

Μοσχάτο

Μεγάλη και διάσημη οικογένεια έντονα αρωματικών σταφυλιών, που καλλιεργούνται σε πολλές αμπελουργικές χώρες. Τα Μοσχάτα τα συναντάμε με φλούδα λευκή, ελαφρά χρωματισμένη, μέχρι έντονα κόκκινη - μαύρη.

Μοσχάτο Λευκό

Φαίνεται ότι κατάγεται από την Μ. Ασία, από όπου μεταφυτεύτηκε στην Σάμο όπου και μεγαλούργησε. Έκτοτε έχει ταξιδέψει πολύ και έχει υποστεί πολλές μεταλλάξεις.

Πιστεύεται ότι οι Γάλλοι, την εποχή της φυλλοξήρας, που ρήμαξε τον Ευρωπαϊκό αμπελώνα, πήραν το Μοσχάτο από την Σάμο, μεταφυτεύοντάς το στην Γαλλία, προκύπτοντας έτσι η ευγενική Γαλλική ποικιλία Muscat de Frontignan.

Καλλιεργείται κυρίως στην Σάμο και στη Β.Δ. Πελοπόννησο, ενώ νησίδες καλλιέργειας συναντάμε στην Κεφαλλονιά και στην Ρόδο.

Τα ξηρά κρασιά που παράγονται από αυτή την ντελικάτη και ευοξείδωτη ποικιλία, με χρυσοκίτρινο - σκούρο κεχριμπαρένιο χρώμα, ελαφρύ σώμα, μεσαία αλκοόλη και χαμηλή οξύτητα, διακρίνονται για το πλουσιότατο και πολυσύνθετο άρωμά τους, όπου κυριαρχεί το τριαντάφυλλο, τα εσπεριδοειδή, όπως το λεμόνι, το κίτρο, το περγαμόντο και το βερίκοκο.

Παράγει επίσης διεθνώς γνωστά και πολυβραβευμένα γλυκά και ημίγλυκα κρασιά Ο.Π.Α.Π., με πληθωρική γεύση, που χαρακτηρίζονται από αρώματα εσπεριδοειδών, αποξηραμένων φρούτων, αχλαδιού, κυδωνιού, λουλουδιών, μελιού, σταφίδας, μπαχαρικών, ξηρών καρπών, καφέ και σοκολάτας, με μακρά και έντονη επίγευση.

Συμμετέχει στην παραγωγή γλυκών οίνων Ο.Π.Ε. (Ονομασία Προέλευσης Ελεγχόμενη), Μοσχάτος Σάμου, Μοσχάτος Πατρών, Μοσχάτος Ρίου, Μοσχάτος Κεφαλληνίας και Μοσχάτος Ρόδου.

Μοσχάτο Αλεξανδρείας

Καλλιεργείται κυρίως στην Λήμνο και λιγότερο στην Ρόδο, στα Επτάνησα και στη Μακεδονία.

Τα ξηρά κρασιά του Μοσχάτου Αλεξανδρείας, διακρίνονται επίσης για τον έντονο αρωματικό τους χαρακτήρα, που προδίδει την καταγωγή τους. Παρατηρείται κυριαρχία του τριαντάφυλλου, των κίτρινων φρούτων και των εσπεριδοειδών που συνυπάρχουν με εξωτικά φρούτα.

Δίνει λευκά, φινετσάτα ξηρά και φρουτώδη κρασιά, μεταξένια, με ελαφρύ σώμα, μεσαία αλκοόλη, χαμηλή οξύτητα και μακρά επίγευση.
Συμμετέχει στην παραγωγή οίνων Ο.Π.Α.Π. Λήμνος και γλυκών οίνων Ο.Π.Ε. Μοσχάτος Λήμνου.

Μοσχάτο Αμβούργου

Αποτελεί την σημαντικότερη ποικιλία αμπέλου της Θεσσαλίας, αφού καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των αμπελώνων του Τυρνάβου.

Δημιουργήθηκε από διασταύρωση της ιταλικής ποικιλίας Black Hamburg και της αιγυπτιακής Μοσχάτο Αλεξανδρείας και προωθήθηκε από την Γεωργική Σχολή Λάρισας από το 1930-36, μετά την καταστροφή του αμπελώνα του Τυρνάβου από την φυλλοξήρα, ενώ στη συνέχεια ταξίδεψε σχεδόν σε όλο τον κόσμο.

Μας δίνει μια μεγάλη ποικιλία ξεχωριστών οίνων, με εκρηκτικό αρωματικό χαρακτήρα, όπως ημίγλυκους, γλυκούς καθώς επίσης λευκούς, ροζέ, ερυθρούς αφρώδεις και ασύγκριτα αποστάγματα.

Η συνοινοποίησή του με άλλες ποικιλίες, έστω και χρησιμοποιούμενη σε μικρές ποσότητες μπορεί να αρωματίσει ακόμα και το πιο ουδέτερο κρασί.

Δίνει κρασιά χαμηλής οξύτητας, με αρώματα τριαντάφυλλου και βανίλιας, εσπεριδοειδών όπως περγαμόντου, με μια έκρηξη γαρίφαλου και τελείωμα με νύξεις σοκολάτας.

Αθήρι

Παλιά Αιγαιοπελαγίτικη ποικιλία, που θεωρείται ως μία από τις καλύτερες ελληνικές λευκές.
Καλλιεργείται κυρίως στην Ρόδο και την Σαντορίνη, όπου δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα, στις Κυκλάδες γενικότερα και στην Κρήτη.

Μπορεί να δώσει λευκούς ξηρούς οίνους (κυρίως), γλυκούς και αφρώδεις, μόνη της ή συνοινοποιούμενη με άλλες ποικιλίες.

Παράγει σπιρτόζικα και λυγερά λευκοκίτρινα κρασιά, μέτρια έως υψηλόβαθμα, με μεσαίο σώμα και ισορροπημένη οξύτητα, που χαρακτηρίζονται από φρεσκάδα, πλούτο γεύσης και λεπτά διακριτικά αρώματα εσπεριδοειδών όπως λεμονιού, κίτρινων φρούτων και λουλουδιών.

Συμμετέχει στην παραγωγή των οίνων Ο.Π.Α.Π. Ρόδος, Σαντορίνη, Πλαγιές Μελίτωνα και ορισμένων Τοπικών Οίνων.

Μαλαγουζιά

Φινετσάτη λευκή ποικιλία, μία από τις δημοφιλέστερες της Ελλάδας, που καλλιεργείται κυρίως στους νομούς Χαλκιδικής και Θεσσαλονίκης και λιγότερο στην Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο.

Παράγει πλούσια κρασιά, με βάθος και πολυπλοκότητα, με έντονα αρώματα λουλουδιών που θυμίζουν μοσχάτο, όπως τριαντάφυλλο και γιασεμί, εσπεριδοειδών όπως πορτοκάλι, κίτρο, λεμόνι, κίτρινων και εξωτικών φρούτων όπως πεπόνι και ανανά, ροδάκινο, βερίκοκο και πράσινο τσάι, με υπαινιγμούς δυόσμου και μέντας.

Με λαμπερό χρυσόξανθο έως ξανθοπράσινο χρώμα, γεμάτο λιπαρό και φρουτώδες στόμα, με υψηλό αλκοόλ, μεσαία οξύτητα και επίγευση διαρκείας.

Συμμετέχει στην παραγωγή ορισμένων Τοπικών οίνων, όπως Επανομής, Σιθωνίας, Μακεδονίας, Παλλήνης, καθώς και Επιτραπέζιων οίνων.

Ρομπόλα

Λευκό Επτανησιακό σταφύλι, από τις πιο κομψές και ευγενικές ελληνικές ποικιλίες, με επίκεντρο της καλλιέργειας την Κεφαλονιά και δευτερευόντως τα υπόλοιπα Ιόνια νησιά και την Στερεά Ελλάδα.

Πιστεύεται ότι οφείλει το όνομά του στο σχήμα του ρόμβου, που στην αρχαιότητα απέδιδαν μαγικές ιδιότητες, όπως η ρέμβη που προκαλείται από τη μέθη.

Παράγει υψηλόβαθμα φρουτώδη κρασιά, με διακριτικά και σύνθετα αρώματα εσπεριδοειδών, κίτρινων, λευκόσαρκων και πράσινων φρούτων, όπως λεμονιού, κίτρου, ροδάκινου, μήλου και λουλουδιών.

Είναι συνήθως λευκοπράσινο με χρυσοκίτρινες ανταύγειες, με γεμάτο στόμα, δροσιστικό και νευρώδες με χαρακτηριστική οξύτητα, μεταλλικότητα, φρεσκάδα και ικανοποιητική επίγευση.

Συμμετέχει στην παραγωγή των λευκών οίνων (ΠΟΠ) Κεφαλληνία, που παλαιότερα ήταν Ο.Π.Α.Π.

Αηδάνι

Κυκλαδίτικη ποικιλία λευκού σταφυλιού, Ιωνικής προέλευσης, που καλλιεργείται κυρίως στη Σαντορίνη και τα νησιά του Αιγαίου.

Χρησιμοποιείται για την παραγωγή λευκών ξηρών κρασιών, μόνο του ή σε συνοινοποίηση με ασύρτικο και λιγότερο σε γλυκούς οίνους παλαίωσης.

Παράγει ήπια δροσιστικά κρασιά, μέτρια σε σώμα, αλκοόλ και οξύτητα, με απαλό κιτρινοπράσινο χρώμα, που χαρακτηρίζονται από πολύπλοκα και διακριτικά φρουτώδη αρώματα εσπεριδοειδών, κίτρινων φρούτων, λουλουδιών και ορυκτών, με ευχάριστη επίγευση.

Συμμετέχει στην παραγωγή των οίνων Ο.Π.Α.Π. Σαντορίνη και Vinsanto - Σαντορίνη.

Βηλάνα

Παλιά λευκή Κρητική ποικιλία, που καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά στην Κρήτη, δίνοντας ευχάριστα κρασιά που χαρακτηρίζονται από λεπτά αρώματα και λεμονάτη δροσιστική γεύση με μακρά επίγευση.

Οι οίνοι της χαρακτηρίζονται από κίτρινο χρώμα, λεπτό στόμα, με μέτρια έως υψηλή οξύτητα και αλκοόλη, σε συνδυασμό με διακριτικά λουλουδένια φρουτώδη και βοτανικά αρώματα. Διακρίνουμε νότες λεμονιού, κίτρου, πορτοκαλιού, ροδάκινου, βερίκοκου, αχλαδιού, μπανάνας και λουλουδιών όπως το γιασεμί.

Συμμετέχει στην παραγωγή των οίνων Ο.Π.Α.Π. Πεζά, Σητεία, καθώς και σε ορισμένους Τοπικούς οίνους της περιοχής της Κρήτης.

Μονεμβασία

Διάσημη ποικιλία λευκού σταφυλιού από την Αρχαιότητα, που θεωρείται ότι συμμετείχε, στην παρασκευή του φημισμένου "Μαλβαζία" οίνου που ήταν best seller κατά τον μεσαίωνα.

Το όνομα Malvasia, πιστεύεται ότι προέρχεται από το Monemvasia, ένα ενετικό φρούριο στην Λακωνία, ενώ σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή από την περιοχή Μαλεβίζι, κοντά στο Ηράκλειο.

Καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στην Πάρο και λιγότερο στις Κυκλάδες, την Εύβοια ενώ τελευταία επανήλθε δυναμικά στην

Ομώνυμες και πιθανόν θυγατρικές ποικιλίες της Malvasia,καλλιεργούνται σήμερα στην Ιταλία, την Σαρδηνία, την Κορσική, την Ιβηρική χερσόνησο, στις Κανάριες νήσους, στην Μαδέρα, στην Καλιφόρνια, την Αυστραλία και σε πολλές άλλες χώρες, για την παραγωγή λευκών (και σπανιότερα κόκκινων) επιτραπέζιων, επιδόρπιων, και ενισχυμένων κρασιών.

Η ανάλυση DNA εντούτοις, μας χαλάει την θεωρία, της κοντινής συγγένειας της Μονεμβάσια με την Malvasia προτείνοντας ότι το Αθήρι είναι ο πρόγονος του, τα συμπεράσματα δικά σας…

Γενικά η Μονεμβάσια παράγει λευκά - χρυσοκίτρινα δροσιστικά κρασιά, ελαφρά έως μέτρια σε σώμα και οξύτητα, με διακριτικά σύνθετα αρώματα κίτρινων και λευκόσαρκων φρούτων, εσπεριδοειδών, λουλουδιών και ορυκτών, με μακρά επίγευση.

Συμμετέχει στην παραγωγή των οίνων Ο.Π.Α.Π. Πάρος λευκός, Πάρος ερυθρός, ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia (λευκός γλυκύς), καθώς και σε ορισμένους Τοπικούς και γλυκούς οίνους.

Ντεμπίνα

Λευκή ηπειρώτικη ποικιλία από την Ζίτσα Ιωαννίνων, με πιθανή Ιταλική προέλευση, που καλλιεργείται επίσης στην Θεσσαλία και αλλού.

Παράγει φινετσάτα δροσερά λευκά κρασιά, με ελαφρύ στόμα, χαμηλή αλκοόλη, μεσαία οξύτητα και ένταση αρωμάτων κίτρινων φρούτων, πράσινου μήλου αχλαδιού, ροδάκινου και κανέλας, με μακρά επίγευση.

Εκτός από λευκά ξηρά, παράγει επίσης αφρώδη, ημίγλυκα και ημιαφρώδη κρασιά. Συμμετέχει στην παραγωγή των οίνων Ο.Π.Α.Π. Ζίτσα και ορισμένων Τοπικών οίνων.

Ροδίτης

Ο Ροδίτης, είναι μια πολυδύναμη ποικιλία σταφυλιού, με ρόδινο χρώμα, στο μεταίχμιο μεταξύ λευκού και ερυθρού, εξ’ ού και η ονομασία του.

Καλλιεργείται σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, τα καλύτερα όμως κρασιά του τα δίνει στην Πάτρα, την Μακεδονία και την Θεσσαλία.

Όταν δεν χρησιμοποιείται για ρετσίνα, μας δίνει ελαφρά, δροσιστικά, πρασινοκίτρινα και ισορροπημένα κρασιά, με μεσαίο σώμα και περιεκτικότητα σε οινόπνευμα, φρουτώδη αρώματα, εσπεριδοειδών, μήλων αχλαδιών, ανανά, πεπονιού και ενίοτε τροπικών, λευκόσαρκων φρούτων και ανθέων.

Σαββατιανό

Ίσως η πιο διαδεδομένη και παρεξηγημένη (λόγω ρετσίνας), ποικιλία στην Ελλάδα, με επίκεντρο της καλλιέργειας κυρίως την Αττική, την Στερεά Ελλάδα και την Θεσσαλία, ενώ θα την συναντήσουμε σχεδόν παντού.

Παράγει ισορροπημένα δροσερά λευκά κρασιά, με ελαφρύ στόμα, χαμηλή οξύτητα και ήπια αρώματα κίτρινων και τροπικών φρούτων, μάνγκο, ροδάκινου, μήλου, αχλαδιού και σανού.

Συμμετέχει στην παραγωγή του Οίνου Ο.Π.Α.Π. Αγχίαλος, ορισμένων Τοπικών οίνων και του οίνου Ο.Κ.Π. (Ονομασία Κατά Παράδοση) Ρετσίνα.

Το επιμύθιο

Καλύτερα να πιεις πολύ και καλό κρασί παρά λίγο και κακό.
George Courteline [ Γάλλος συγγραφέας ]

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΟΙΝΟΣ & ΠΟΤΟ» 10/2013
Το άρθρο έγραψε ο Νατσιούλης Δ. Αθανάσιος / Διατροφολόγος, Οινογνώστης.

Πηγές:

http://antikleidi.com/2011/09/05/wine1/
http://www.e-geoponoi.gr/extensions/47-2009-11-16-16-06-29/209-2009-11-16-07-50-06.html
http://wikipedia.qwika.com/en2el/Malvasia
http://www.tirnavoswinery.gr/el/istoria-politismos/i-apokalypsi-tou-moschatou
Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά

Πηγές φωτογραφιών:

http://giornofelice.blogspot.gr/2008/10/blog-post.html
http://www.argatia.gr/view.php?w=24
http://www.newwinesofgreece.com/ [ 13 photos ]

natsioulis.eu