Η μαζικοποίηση και εντατικοποίηση της γεωργίας συνετέλεσε στην εξαφάνιση ντόπιων φυτών ή ζώων και στην αντικατάστασή τους από υβρίδια και μεταλλαγμένους οργανισμούς υψηλών αποδόσεων.
Η επιβολή των υβριδίων στην αγροτική φύση, είχε σαν αποτέλεσμα την απώλεια του γενετικού δυναμικού, που χαρακτηρίστηκε επιστημονικά ως «Γενετική Διάβρωση». Στην ουσία όμως πρόκειται για ένα βοτανικό ολοκαύτωμα.
Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι μόνο το 1% των ντόπιων ποικιλιών σιταριού και το 2-3% των ποικιλιών λαχανικών, που υπήρχαν πριν από 50 χρόνια στην Ελλάδα, καλλιεργούνται ακόμη.
Και πώς αλλιώς θα μπορούσε να συμβαίνει, όταν ένα σημαντικό μέρος των ειδών διατροφής μας, όπως τα οπωροκηπευτικά, το σιτάρι και το καλαμπόκι, παράγονται από φυτά κατασκευασμένα σε εργαστήρια ξένων χωρών, από τα λεγόμενα δηλαδή βελτιωμένα φυτά ή υβρίδια.
Η προσπάθεια παραγωγής όμορφων στην όψη προϊόντων, αλλά όχι απαραίτητα και στη γεύση από τα εργαστήρια, οδήγησε στον παραγκωνισμό των μυρωδάτων και γευστικών οπωροκηπευτικών μας.
Το αποτέλεσμα είναι εμφανές: οι πάγκοι γεμίζουν με ντομάτες Ολλανδίας ή κάποιας άλλης χώρας με δυνατότητα παραγωγής σπόρων, οι οποίες επιβαρύνονται με μεγάλες ποσότητες φυτοφαρμάκων, προκειμένου να επιβιώσουν στο νέο περιβάλλον.
Παράλληλα, η νέα τακτική εξαφανίζει την ποικιλομορφία και τη διαφορετικότητα μέσα στη φύση, με αντάλλαγμα την παραγωγή 30 μόνο ποικιλιών καλαμποκιού αντί 200, που καλλιεργούνταν παλαιότερα στην Ελλάδα..
Τεράστιες μονοπωλιακές εταιρείες, στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν νέες «βελτιωμένες» ποικιλίες, εκτόπισαν το τεράστιο γενετικό δυναμικό της φύσης και υπερχρησιμοποίησαν λίγους «εκλεκτούς» γονείς με αποτέλεσμα την έκλειψη πολλών παραδοσιακών ποικιλιών.
Από τις εκατοντάδες ποικιλίες μήλων που υπήρχαν κάποτε στην Ελλάδα, όλες σχεδόν έχουν εξαφανισθεί. Μόνο στο Πήλιο καταγράφηκαν το 1889 τριάντα δύο είδη.
Σήμερα τέσσερις, το πολύ πέντε ποικιλίες στοιβάζονται στους πάγκους των μαναβικών. Προκλητικά ομοιόμορφοι οι καρποί, μοιάζουν πλέον περισσότερο σαν να βγήκαν από μηχανή παρά από δέντρο.
Έτσι αθόρυβα και χωρίς εμφανείς συνέπειες η παραδοσιακή καλλιέργεια έδωσε τη θέση της στην μονοκαλλιέργεια ορισμένων ποικιλιών που υπαγόρευσε η αγορά.
Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των σπόρων έχει μεταφερθεί, έχει υποστεί επεξεργασία, έχει καταχωρηθεί ως πατέντα των παγκόσμιων εταιρειών και κρατείται με τη μορφή πνευματικής ιδιοκτησίας.
Οι αγρότες είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένοι από την πρόσβαση σε αυτές τις ίδιες εταιρείες, στις οποίες πρέπει να πληρώσουν ένα αντίτιμο για να χρησιμοποιήσουν αυτό που αποτελούσε κοινό πλούτο, πριν από λίγο χρονικό διάστημα.
Στην Ελλάδα, τη φροντίδα για τη συλλογή, προστασία, μελέτη και διαιώνιση των σπόρων έχει αναλάβει το εθνικό σύστημα διατήρησης και προστασίας φυτογενετικών πόρων καλλιεργούμενων ειδών με συντονιστικό-εκτελεστικό όργανο την Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού (Τ.Γ.Υ.) του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.).
Τόσο η Τ.Γ.Υ., όσο και τα άλλα ιδρύματα του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε, έπαιξαν σημαντικό περιβαλλοντικό ρόλο τα τελευταία χρόνια, αφού κατάφεραν να διασώσουν φυτά της ελληνικής βιοποικιλότητας, αλλά και να συλλέξουν πάνω από 14.500 πολύτιμους σπόρους άγριων και καλλιεργούμενων συγγενών φυτών, έργο εξαιρετικά σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς ότι μετά το 1950 χάθηκαν στη χώρα μας εκατοντάδες ποικιλίες.
Δυστυχώς όμως, η κρίση που ταλανίζει την Ελληνική κοινωνία δεν άργησε να επηρεάσει και αυτόν τον τομέα...
Στην Τράπεζα Διατήρησης Γενετικού Υλικού, που λειτουργεί ελλείψει χρημάτων και που παρουσιάζει συμπτώματα διάλυσης χωρίς κατάλληλο εξοπλισμό και με ελλιπές επιστημονικό προσωπικό, η προσπάθεια τόσων ετών κινδυνεύει να χαθεί.
Ενώ η αρμόδιοι κρατικοί φορείς (υπουργεία και οργανισμοί) με την αδιαφορία τους – και όχι μόνο – καταργούν όλο το σύστημα διατήρησης των σπόρων.
Το θέμα είναι πολύ σοβαρό για να αδιαφορήσουμε.
Για να μην εξαρτάται λοιπόν η ποιότητα της διατροφής μας απ’ τα συμφέροντα των πολυεθνικών, οποιαδήποτε κυβέρνηση προκύψει απ’ τις εκλογές επιβάλλεται να μεριμνήσει για την διάσωση και την αξιοποίηση των γενετικών πόρων της χώρας μας, αλλά και να φροντίσει για την χρηματοδότηση και τη λειτουργία των αντίστοιχων ιδρυμάτων, ενισχύοντας παράλληλα την έρευνα σε θέματα αγροτικής βιοποικιλότητας.
Τέλος, οφείλει να συνεργαστεί με τις οργανώσεις των πολιτών που δρουν για την διάσωση (όπως η οργάνωση «Πελίτι»), για την διατήρηση και την διάδοση της βιοποικιλότητας, αλλά και της διατροφικής μας κληρονομιάς.
Η προάσπιση της βιοποικιλότητας δεν πρέπει να είναι θέμα συνείδησης και δράσης λίγων, αλλά ολόκληρης της κοινωνίας. Οι καρποί της φύσης είναι αποτέλεσμα μιας εξέλιξης εκατομμυρίων ετών, δεν είναι ιδιωτική πνευματική ιδιοκτησία – εφεύρεση, ούτε ιδιοκτησία κανενός.
Το άρθρο έγραψε ο Αλέξανδρος Λαλάκος.
logioshermes , yannistsironis
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου