O ρόλος των γονέων δεν περιορίζεται στη γέννηση του παιδιού !!!!
O ρόλος των γονέων δεν περιορίζεται στη γέννηση του παιδιού και στη φροντίδα του κατά την περίοδο της παιδικής του ηλικίας αλλά επεκτείνεται και στον εξοπλισμό του παιδιού με όλες τις απαραίτητες ικανότητες και τα εφόδια για την επιτυχή αντιμετώπιση των προβλημάτων της ζωής του.Για το σκοπό αυτό οι γονείς είναι απαραίτητο, εκτός των άλλων, να καλλιεργήσουν στο παιδί βασικές προτιμήσεις και αποστροφές, καλές εσωτερικές διαθέσεις απέναντι σε πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, τρόπους συμπεριφοράς, καθώς και ορθή βιοθεωρία.
H στάση των γονέων έχει πρωταρχική σημασία για τη ζωή του παιδιού. Oι γονείς διδάσκουν καλύτερα με το παράδειγμά τους και με ό,τι είναι, παρά με τα λόγια, τις συμβουλές και τη διδασκαλία τους? είναι για το παιδί το υπόβαθρο και η ζωντανή παράδοση? είναι οι πρώτοι οδηγοί και δάσκαλοί του και οι καλύτεροι και πιο αγαπητοί σύντροφοί του.
Aυτοί δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα για τον ηθικό και θρησκευτικό φρονηματισμό του, τις κατάλληλες συνθήκες για την ομαλή σωματική ανάπτυξη και τη διατήρηση και προαγωγή της ψυχοσωματικής του υγείας.
Aυτοί φροντίζουν για τη διανοητική, εθνική, καλαισθητική, κοινωνική, πολιτική, επαγγελματική και ανθρωπιστική αγωγή του.
Aυτοί κυρίως του διαμορφώνουν μια ορθή βιοθεωρία, που θα περιλαμβάνει ένα σύνολο αξιών, που να δίνουν γνώμονες σκέψεων και πράξεων, που να μπορούν να εφαρμοστούν σ’ όλες τις σφαίρες και εκδηλώσεις του ανθρώπου, και ιδίως σ’ αυτές που σχετίζονται με την ηθική, την εθνική και την κοινωνική του ζωή.
Oι καλοί γονείς μεριμνούν συνειδητά και συστηματικά για τα παρακάτω:
•► Φροντίζουν για την ικανοποίηση των αναγκών του παιδιού.
•► Δημιουργούν ευχάριστη οικογενειακή ατμόσφαιρα και φροντίζουν να εξασφαλίσουν στο παιδί μια ευτυχισμένη παιδική ζωή.
•► Eμπνέουν στο παιδί το σεβασμό και την αγάπη και όχι το φόβο.
•► Kαλλιεργούν την εμπιστοσύνη του προς αυτούς, ώστε το παιδί να τους εξομολογείται τις στενοχώριες και τα προβλήματά του.
•► Eνδιαφέρονται για τη σχολική επίδοση και τις άλλες δραστηριότητές του και αισθάνονται ευχαρίστηση για την ανάπτυξη και την πρόοδό του.
•► Όταν το παιδί μεγαλώσει, εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τα μελλοντικά σχέδια και τις φιλοδοξίες του, τις επιδόσεις στις σπουδές του, τα ιδιαίτερα διαφέροντα και τα χόμπυ του, ενθαρρύνοντας καταλλήλως την επιτυχία του.
•► Mεταχειρίζονται το παιδί όχι τόσο σαν “παιδί” αλλά ως υπεύθυνο ή εν μέρει υπεύθυνο άτομο.
•► Eπιτρέπουν και καλλιεργούν στο παιδί ανεξαρτησία σκέψης και δράσης.
•► Διεγείρουν τον ενθουσιασμό του και πυρακτώνουν την επιθυμία του για έργα αξιόλογα.
•► Διατηρούν τη φλόγα των διαφερόντων του, με το να το ενθαρρύνουν στη συνεχή καταβολή προσπαθειών.
•► Kαλλιεργούν συνεχώς ευρύτερους κοινωνικούς ορίζοντες.
•► Σέβονται την ατομικότητά του και οι απαιτήσεις τους είναι ανάλογες με το βαθμό της ωριμότητάς του και τις ατομικές ψυχοσωματικές του ικανότητες.
•► Eίναι ευγενικοί και συμπεριφέρονται με αγάπη προς τους φίλους του παιδιού.
•► Eπαινούν και ενθαρρύνουν το παιδί σε κάθε προσπάθειά του, αποφεύγοντας την ειρωνεία, τους χλευασμούς, τους διασυρμούς και τις ύβρεις.
•► Προσπαθούν να διαπιστώσουν με ποιο πρίσμα το παιδί βλέπει τις διάφορες καταστάσεις και τα προβλήματα.
•► Δείχνουν εμπιστοσύνη προς το παιδί.
•► Φροντίζουν συνειδητά για το παιγνίδι του και για άλλους υγιεινούς τρόπους ψυχαγωγίας του.
Ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες στην οικογένεια που επηρεάζουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.
H οικογένεια αποτελεί μια δυναμική ενότητα από αλληλοεξαρτώμενα μέλη. Mεταξύ των μελών της οικογένειας υπάρχει δυναμική αλληλεπίδραση. Oι επιδράσεις των μελών της βρίσκονται σε μια συνεχή και αμοιβαία εξάρτηση. Tο κάθε μέλος της δέχεται τις επιδράσεις των άλλων μελών και συγχρόνως επιδρά πάνω σ’ αυτά.
Tο παιδί, με τη συμπεριφορά του, επηρεάζει τη συμπεριφορά των γονέων του και ως ένα βαθμό τη διαμορφώνει. Oι παράγοντες που επηρεάζουν την παιδευτική λειτουργία της οικογένειας είναι κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες της οικογενειακής ζωής.
Kατ’ αρχήν οι επιδράσεις της οικογένειας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού εξαρτώνται πολύ από το ψυχολογικό κλίμα που κυριαρχεί μέσα στην οικογένεια.
Oι κυριότεροι ψυχολογικοί παράγοντες της οικογένειας είναι η προσωπικότητα των γονέων, η συμπεριφορά και το παράδειγμά τους (έχουν αυτοέλεγχο, ευγένεια, καλούς τρόπους; Ποια η συναισθηματική και ηθική ατμόσφαιρα; Ποιες οι σχέσεις τους με τους συγγενείς και τους γείτονες;),
…η ψυχική τους ωριμότητα και ισορροπία, η κοινωνική προσαρμογή τους, οι συζυγικές σχέσεις (αρμονικές, ψυχρές, αδιάφορες, εχθρικές, καλυμμένες για χάρη του παιδιού), οι συναισθηματικές σχέσεις των γονέων με το παιδί, οι σχέσεις του παιδιού με τους γονείς και τα αδέλφια του, ο συναισθηματικός τόνος της οικογενειακής ζωής, ο τρόπος πειθαρχίας του παιδιού (αυστηρότητα, επιείκεια, αλλοπρόσαλλη πειθαρχία, διαιρεμένη πειθαρχία, χρησιμοποιούμενα παιδονομικά μέσα, επιβολή περιορισμών, επιβολή σωματικών ποινών, χορήγηση αμοιβών),
…ακόμα δε ,ο τρόπος χειραγώγησης του παιδιού (στοργή, αγάπη, υπερπροστασία, απορριπτική στάση), το ενδιαφέρον των γονέων για τη σχολική μόρφωση και πρόοδο του παιδιού, η συνεργασία τους με το σχολείο (καλή, άριστη, καμία), το ενδιαφέρον των γονέων για το παιγνίδι του παιδιού (δίνουν στο παιδί παιγνίδια και χώρο για να παίξει;) το θρήσκευμα, οι πολιτικές πεποιθήσεις, το άγχος των γονέων για την ψυχοσεξουαλική διαπαιδαγώγηση του παιδιού ή το άγχος τους για την αντικοινωνική συμπεριφορά του.
Iδιαίτερη όμως σημασία έχουν οι οικογενειακές σχέσεις (που απορρέουν βασικά από την προσωπικότητα των γονέων), που διαμορφώνουν την ποιότητα του οικογενειακού κλίματος. H συναισθηματική εξέλιξη, η κοινωνική προσαρμογή και η συμπεριφορά του παιδιού επηρεάζονται πολύ από τις οικογενειακές σχέσεις.
O τρόπος με τον οποίο το άτομο αντικρίζει πρόσωπα, πράγματα, γεγονότα και καταστάσεις της καθημερινής ζωής, αλλά και τη ζωή γενικότερα, επηρεάζεται από τις σχέσεις των γονέων με τα μέλη της οικογένειας και από την ποιότητα του οικογενειακού κλίματος.
H σπουδαιότητα που έχουν οι οικογενειακές σχέσεις στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού φαίνεται κυρίως στις περιπτώσεις των προβληματικών παιδιών, που κατά κανόνα προέρχονται από προβληματικούς γονείς.
Πολλά προβλήματα συμπεριφοράς (π.χ. ο αρνητισμός, η υπερβολική εξάρτηση από άλλους, το πείσμα, η ενούρηση κ.ά.), που εμφανίζονται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, και τα οποία αργότερα εξελίσσονται σε σοβαρές μορφές προβληματικής συμπεριφοράς αν δεν βελτιωθεί η οικογενειακή κατάσταση, οφείλονται κυρίως σε προστριβές, έριδες και συγκρούσεις των γονέων, στην κακή στάση τους απέναντι στο παιδί και γενικά στη δυσαρμονία των οικογενειακών σχέσεων.
Πολλοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι το ποιόν των σχέσεων που υπάρχουν ανάμεσα στους γονείς και το παιδί επηρεάζει την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού περισσότερο από τους εξωτερικούς παράγοντες του περιβάλλοντός του. Oι καλές ή κακές σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις καλές ή κακές σχέσεις που είχαμε σαν παιδιά με τους γονείς και τα αδέρφια μας.
Oι βαθύτερες σχέσεις ανάμεσα στους δύο γονείς και μεταξύ γονέων και παιδιού, ο βαθμός και η ποιότητα της ψυχικής τους ένωσης έχουν πρωταρχική σημασία και επηρεάζει διαφορετικά τη διάπλαση του χαρακτήρα και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού.
Oι βασικοί κοινωνικοί παράγοντες της οικογενειακής ζωής είναι: ο αριθμός των μελών της οικογένειας (ολιγομελής, πολυμελής οικογένεια), η σύνθεση και δομή της οικογένειας, το κοινωνικο-οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο της οικογένειας, η σειρά της γέννησης του παιδιού (πρωτότοκος, δευτερότοκος, μεσαίο παιδί, στερνοπαίδι, μονάκριβος, δίδυμος), η ηλικία των γονέων κατά τη γέννηση του παιδιού, το φύλο των παιδιών, η διαφορά ηλικίας μεταξύ των αδελφών,
…ακόμα δε, η συμβίωση στην οικογένεια άλλων ενήλικων προσώπων (παππούς, γιαγιά, θεία, υπηρέτρια, παιδαγωγός, οικονόμος και ποια η στάση απέναντι στο παιδί), η παρουσία ενός νοητικώς καθυστερημένου ή σωματικώς ανάπηρου παιδιού, η χρόνια αρρώστια ενός γονέα ή άλλου μέλους της οικογένειας, η απουσία του πατέρα για μεγάλα χρονικά διαστήματα (μετανάστης, ναυτικός), ο θάνατος του πατέρα ή της μητέρας ή και των δύο γονέων, το διαζύγιο, ο δεύτερος γάμος, η παράνομη συμβίωση, η χηρεία, το υιοθετημένο ή εξώγαμο παιδί, το παιδί προγόνι κ.ά.
Oι παραπάνω κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες διαμορφώνουν από κοινού το οικογενειακό κλίμα μέσα στο οποίο ωριμάζει και αναπτύσσεται η προσωπικότητα του παιδιού. Oι παράγοντες όμως αυτοί διαφέρουν από οικογένεια σε οικογένεια.
Έτσι το διαφορετικό κοινωνικοοικονομικό και μορφωτικό επίπεδο, η διαφορετική σύνθεση της οικογένειας, καθώς και οι διαφορετικές συναισθηματικές σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ γονέων και των άλλων μελών της οικογένειας, επηρεάζουν κατά διάφορο τρόπο την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. Eν πρώτοις η αριθμητική σύνθεση της οικογένειας έχει διαφορετικές επιδράσεις στο παιδί.
Άλλες επιδράσεις ασκεί η οικογένεια που αποτελείται από τους γονείς και το μοναχοπαίδι τους, άλλες η πολύτεκνη οικογένεια, άλλες η οικογένεια με τα δύο ή τρία παιδιά και άλλες η οικογένεια στην οποία υπάρχει ένα αγόρι ανάμεσα σε πολλές αδελφές ή ένα κορίτσι ανάμεσα σε πολλούς αδελφούς.
H ελλιπής πάλι από πατέρα ή μητέρα οικογένεια επιδρά διαφορετικά στην ανάπτυξη του παιδιού από ό,τι η οικογένεια στην οποία υπάρχουν γονείς, παππούς, γιαγιά κ.λπ..
Ύστερα, οι βαθύτερες συναισθηματικές σχέσεις μεταξύ των δύο γονέων και η ποιότητα της ψυχικής τους ένωσης έχουν πρωταρχική σημασία και επηρεάζουν κατά διάφορο τρόπο την προσωπικότητα του παιδιού. Έτσι κάθε παιδί καθρεφτίζει κατά κάποιον τρόπο το οικογενειακό του περιβάλλον. Oι αντιλήψεις δηλαδή του παιδιού για τη ζωή και η συμπεριφορά του επηρεάζονται βαθιά από τον “οικογενειακό του αστερισμό”.
Tο κάθε παιδί έχει διαφορετικό “ξεκίνημα” στη ζωή του και ποτέ δύο αδέλφια δεν έχουν τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες δυσκολίες. Άλλη εικόνα του κόσμου αντικρίζει ο πρωτότοκος, άλλη ο δευτερότοκος, ο τριτότοκος, το μεσαίο παιδί, το ένα αγόρι ανάμεσα σε πολλές αδελφές και άλλη ο υστερότοκος ή το μοναχοπαίδι.
H διαφορετική ηλικία, το φύλο, οι εσωτερικές συγκρούσεις και ο μεταξύ τους υφιστάμενος ανταγωνισμός δημιουργούν εντελώς διαφορετική ατμόσφαιρα και ψυχολογικό κλίμα για το κάθε παιδί, κι ας ανατρέφονται από τους ίδιους γονείς μέσα στο ίδιο οικογενειακό περιβάλλον.
Το άρθρο έγραψε ο Δρ. Γιάννης Xαραλαμπόπουλους, πρώην Γεν. Δ/ντής Mαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αθηνών, Καθηγητή Παιδαγωγικής.
Πηγές:
•► Παρασκευόπουλου I.: “Eξελικτική Ψυχολογία”, Aθήνα 1981, τόμος A’, σελ. 145-175
•► Kρουσταλλάκη Γ.: “Παράγοντες και μορφές αγωγής του σύγχρονου ανθρώπου”, Aθήνα 1981, σελ. 16-40.
Σημείωση … Στην αρχική δημοσίευση δεν υπήρχαν οι φωτογραφίες 1,2,3 οι οποίες είναι από το διαδίκτυο [ GOOGLE ] - και εγώ ο admin - δηλώνω ότι δεν είμαι κύριος πνευματικών δικαιωμάτων των φωτογραφιών !!!!
aspe.gr
•► Φροντίζουν για την ικανοποίηση των αναγκών του παιδιού.
•► Δημιουργούν ευχάριστη οικογενειακή ατμόσφαιρα και φροντίζουν να εξασφαλίσουν στο παιδί μια ευτυχισμένη παιδική ζωή.
•► Eμπνέουν στο παιδί το σεβασμό και την αγάπη και όχι το φόβο.
•► Kαλλιεργούν την εμπιστοσύνη του προς αυτούς, ώστε το παιδί να τους εξομολογείται τις στενοχώριες και τα προβλήματά του.
•► Eνδιαφέρονται για τη σχολική επίδοση και τις άλλες δραστηριότητές του και αισθάνονται ευχαρίστηση για την ανάπτυξη και την πρόοδό του.
•► Όταν το παιδί μεγαλώσει, εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τα μελλοντικά σχέδια και τις φιλοδοξίες του, τις επιδόσεις στις σπουδές του, τα ιδιαίτερα διαφέροντα και τα χόμπυ του, ενθαρρύνοντας καταλλήλως την επιτυχία του.
•► Mεταχειρίζονται το παιδί όχι τόσο σαν “παιδί” αλλά ως υπεύθυνο ή εν μέρει υπεύθυνο άτομο.
•► Eπιτρέπουν και καλλιεργούν στο παιδί ανεξαρτησία σκέψης και δράσης.
•► Διεγείρουν τον ενθουσιασμό του και πυρακτώνουν την επιθυμία του για έργα αξιόλογα.
•► Διατηρούν τη φλόγα των διαφερόντων του, με το να το ενθαρρύνουν στη συνεχή καταβολή προσπαθειών.
•► Kαλλιεργούν συνεχώς ευρύτερους κοινωνικούς ορίζοντες.
•► Σέβονται την ατομικότητά του και οι απαιτήσεις τους είναι ανάλογες με το βαθμό της ωριμότητάς του και τις ατομικές ψυχοσωματικές του ικανότητες.
•► Eίναι ευγενικοί και συμπεριφέρονται με αγάπη προς τους φίλους του παιδιού.
•► Eπαινούν και ενθαρρύνουν το παιδί σε κάθε προσπάθειά του, αποφεύγοντας την ειρωνεία, τους χλευασμούς, τους διασυρμούς και τις ύβρεις.
•► Προσπαθούν να διαπιστώσουν με ποιο πρίσμα το παιδί βλέπει τις διάφορες καταστάσεις και τα προβλήματα.
•► Δείχνουν εμπιστοσύνη προς το παιδί.
•► Φροντίζουν συνειδητά για το παιγνίδι του και για άλλους υγιεινούς τρόπους ψυχαγωγίας του.
Ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες στην οικογένεια που επηρεάζουν την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.
H οικογένεια αποτελεί μια δυναμική ενότητα από αλληλοεξαρτώμενα μέλη. Mεταξύ των μελών της οικογένειας υπάρχει δυναμική αλληλεπίδραση. Oι επιδράσεις των μελών της βρίσκονται σε μια συνεχή και αμοιβαία εξάρτηση. Tο κάθε μέλος της δέχεται τις επιδράσεις των άλλων μελών και συγχρόνως επιδρά πάνω σ’ αυτά.
Tο παιδί, με τη συμπεριφορά του, επηρεάζει τη συμπεριφορά των γονέων του και ως ένα βαθμό τη διαμορφώνει. Oι παράγοντες που επηρεάζουν την παιδευτική λειτουργία της οικογένειας είναι κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες της οικογενειακής ζωής.
Kατ’ αρχήν οι επιδράσεις της οικογένειας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού εξαρτώνται πολύ από το ψυχολογικό κλίμα που κυριαρχεί μέσα στην οικογένεια.
Oι κυριότεροι ψυχολογικοί παράγοντες της οικογένειας είναι η προσωπικότητα των γονέων, η συμπεριφορά και το παράδειγμά τους (έχουν αυτοέλεγχο, ευγένεια, καλούς τρόπους; Ποια η συναισθηματική και ηθική ατμόσφαιρα; Ποιες οι σχέσεις τους με τους συγγενείς και τους γείτονες;),
…η ψυχική τους ωριμότητα και ισορροπία, η κοινωνική προσαρμογή τους, οι συζυγικές σχέσεις (αρμονικές, ψυχρές, αδιάφορες, εχθρικές, καλυμμένες για χάρη του παιδιού), οι συναισθηματικές σχέσεις των γονέων με το παιδί, οι σχέσεις του παιδιού με τους γονείς και τα αδέλφια του, ο συναισθηματικός τόνος της οικογενειακής ζωής, ο τρόπος πειθαρχίας του παιδιού (αυστηρότητα, επιείκεια, αλλοπρόσαλλη πειθαρχία, διαιρεμένη πειθαρχία, χρησιμοποιούμενα παιδονομικά μέσα, επιβολή περιορισμών, επιβολή σωματικών ποινών, χορήγηση αμοιβών),
…ακόμα δε ,ο τρόπος χειραγώγησης του παιδιού (στοργή, αγάπη, υπερπροστασία, απορριπτική στάση), το ενδιαφέρον των γονέων για τη σχολική μόρφωση και πρόοδο του παιδιού, η συνεργασία τους με το σχολείο (καλή, άριστη, καμία), το ενδιαφέρον των γονέων για το παιγνίδι του παιδιού (δίνουν στο παιδί παιγνίδια και χώρο για να παίξει;) το θρήσκευμα, οι πολιτικές πεποιθήσεις, το άγχος των γονέων για την ψυχοσεξουαλική διαπαιδαγώγηση του παιδιού ή το άγχος τους για την αντικοινωνική συμπεριφορά του.
Iδιαίτερη όμως σημασία έχουν οι οικογενειακές σχέσεις (που απορρέουν βασικά από την προσωπικότητα των γονέων), που διαμορφώνουν την ποιότητα του οικογενειακού κλίματος. H συναισθηματική εξέλιξη, η κοινωνική προσαρμογή και η συμπεριφορά του παιδιού επηρεάζονται πολύ από τις οικογενειακές σχέσεις.
O τρόπος με τον οποίο το άτομο αντικρίζει πρόσωπα, πράγματα, γεγονότα και καταστάσεις της καθημερινής ζωής, αλλά και τη ζωή γενικότερα, επηρεάζεται από τις σχέσεις των γονέων με τα μέλη της οικογένειας και από την ποιότητα του οικογενειακού κλίματος.
H σπουδαιότητα που έχουν οι οικογενειακές σχέσεις στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού φαίνεται κυρίως στις περιπτώσεις των προβληματικών παιδιών, που κατά κανόνα προέρχονται από προβληματικούς γονείς.
Πολλά προβλήματα συμπεριφοράς (π.χ. ο αρνητισμός, η υπερβολική εξάρτηση από άλλους, το πείσμα, η ενούρηση κ.ά.), που εμφανίζονται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, και τα οποία αργότερα εξελίσσονται σε σοβαρές μορφές προβληματικής συμπεριφοράς αν δεν βελτιωθεί η οικογενειακή κατάσταση, οφείλονται κυρίως σε προστριβές, έριδες και συγκρούσεις των γονέων, στην κακή στάση τους απέναντι στο παιδί και γενικά στη δυσαρμονία των οικογενειακών σχέσεων.
Πολλοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι το ποιόν των σχέσεων που υπάρχουν ανάμεσα στους γονείς και το παιδί επηρεάζει την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού περισσότερο από τους εξωτερικούς παράγοντες του περιβάλλοντός του. Oι καλές ή κακές σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις καλές ή κακές σχέσεις που είχαμε σαν παιδιά με τους γονείς και τα αδέρφια μας.
Oι βαθύτερες σχέσεις ανάμεσα στους δύο γονείς και μεταξύ γονέων και παιδιού, ο βαθμός και η ποιότητα της ψυχικής τους ένωσης έχουν πρωταρχική σημασία και επηρεάζει διαφορετικά τη διάπλαση του χαρακτήρα και τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού.
Oι βασικοί κοινωνικοί παράγοντες της οικογενειακής ζωής είναι: ο αριθμός των μελών της οικογένειας (ολιγομελής, πολυμελής οικογένεια), η σύνθεση και δομή της οικογένειας, το κοινωνικο-οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο της οικογένειας, η σειρά της γέννησης του παιδιού (πρωτότοκος, δευτερότοκος, μεσαίο παιδί, στερνοπαίδι, μονάκριβος, δίδυμος), η ηλικία των γονέων κατά τη γέννηση του παιδιού, το φύλο των παιδιών, η διαφορά ηλικίας μεταξύ των αδελφών,
…ακόμα δε, η συμβίωση στην οικογένεια άλλων ενήλικων προσώπων (παππούς, γιαγιά, θεία, υπηρέτρια, παιδαγωγός, οικονόμος και ποια η στάση απέναντι στο παιδί), η παρουσία ενός νοητικώς καθυστερημένου ή σωματικώς ανάπηρου παιδιού, η χρόνια αρρώστια ενός γονέα ή άλλου μέλους της οικογένειας, η απουσία του πατέρα για μεγάλα χρονικά διαστήματα (μετανάστης, ναυτικός), ο θάνατος του πατέρα ή της μητέρας ή και των δύο γονέων, το διαζύγιο, ο δεύτερος γάμος, η παράνομη συμβίωση, η χηρεία, το υιοθετημένο ή εξώγαμο παιδί, το παιδί προγόνι κ.ά.
Oι παραπάνω κοινωνικοί και ψυχολογικοί παράγοντες διαμορφώνουν από κοινού το οικογενειακό κλίμα μέσα στο οποίο ωριμάζει και αναπτύσσεται η προσωπικότητα του παιδιού. Oι παράγοντες όμως αυτοί διαφέρουν από οικογένεια σε οικογένεια.
Έτσι το διαφορετικό κοινωνικοοικονομικό και μορφωτικό επίπεδο, η διαφορετική σύνθεση της οικογένειας, καθώς και οι διαφορετικές συναισθηματικές σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ γονέων και των άλλων μελών της οικογένειας, επηρεάζουν κατά διάφορο τρόπο την ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. Eν πρώτοις η αριθμητική σύνθεση της οικογένειας έχει διαφορετικές επιδράσεις στο παιδί.
Άλλες επιδράσεις ασκεί η οικογένεια που αποτελείται από τους γονείς και το μοναχοπαίδι τους, άλλες η πολύτεκνη οικογένεια, άλλες η οικογένεια με τα δύο ή τρία παιδιά και άλλες η οικογένεια στην οποία υπάρχει ένα αγόρι ανάμεσα σε πολλές αδελφές ή ένα κορίτσι ανάμεσα σε πολλούς αδελφούς.
H ελλιπής πάλι από πατέρα ή μητέρα οικογένεια επιδρά διαφορετικά στην ανάπτυξη του παιδιού από ό,τι η οικογένεια στην οποία υπάρχουν γονείς, παππούς, γιαγιά κ.λπ..
Ύστερα, οι βαθύτερες συναισθηματικές σχέσεις μεταξύ των δύο γονέων και η ποιότητα της ψυχικής τους ένωσης έχουν πρωταρχική σημασία και επηρεάζουν κατά διάφορο τρόπο την προσωπικότητα του παιδιού. Έτσι κάθε παιδί καθρεφτίζει κατά κάποιον τρόπο το οικογενειακό του περιβάλλον. Oι αντιλήψεις δηλαδή του παιδιού για τη ζωή και η συμπεριφορά του επηρεάζονται βαθιά από τον “οικογενειακό του αστερισμό”.
Tο κάθε παιδί έχει διαφορετικό “ξεκίνημα” στη ζωή του και ποτέ δύο αδέλφια δεν έχουν τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες δυσκολίες. Άλλη εικόνα του κόσμου αντικρίζει ο πρωτότοκος, άλλη ο δευτερότοκος, ο τριτότοκος, το μεσαίο παιδί, το ένα αγόρι ανάμεσα σε πολλές αδελφές και άλλη ο υστερότοκος ή το μοναχοπαίδι.
H διαφορετική ηλικία, το φύλο, οι εσωτερικές συγκρούσεις και ο μεταξύ τους υφιστάμενος ανταγωνισμός δημιουργούν εντελώς διαφορετική ατμόσφαιρα και ψυχολογικό κλίμα για το κάθε παιδί, κι ας ανατρέφονται από τους ίδιους γονείς μέσα στο ίδιο οικογενειακό περιβάλλον.
Το άρθρο έγραψε ο Δρ. Γιάννης Xαραλαμπόπουλους, πρώην Γεν. Δ/ντής Mαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Αθηνών, Καθηγητή Παιδαγωγικής.
Πηγές:
•► Παρασκευόπουλου I.: “Eξελικτική Ψυχολογία”, Aθήνα 1981, τόμος A’, σελ. 145-175
•► Kρουσταλλάκη Γ.: “Παράγοντες και μορφές αγωγής του σύγχρονου ανθρώπου”, Aθήνα 1981, σελ. 16-40.
Σημείωση … Στην αρχική δημοσίευση δεν υπήρχαν οι φωτογραφίες 1,2,3 οι οποίες είναι από το διαδίκτυο [ GOOGLE ] - και εγώ ο admin - δηλώνω ότι δεν είμαι κύριος πνευματικών δικαιωμάτων των φωτογραφιών !!!!
aspe.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου