Τι είναι οι έρημοι και που οφείλεται η δημιουργία τους;
Πότε μια περιοχή χαρακτηρίζεται έτσι;
Ας δούμε απλά και κατανοητά στο άρθρο που ακολουθεί...
Θα έχετε ακούσει για την έρημο Σαχάρα ή την έρημο Καλαχάρι. Επίσης, ίσως έχετε ακούσει ότι υπάρχει και στην Ελλάδα μια έρημος και μάλιστα είναι η μοναδική έρημος της Ευρώπης.Τι είναι η έρημος όμως και πως δημιουργείται; Ποια είδη ερήμων υπάρχουν; Ας ρίξουμε λίγο φως.
Τι είναι η έρημος
Γενικά οι έρημοι είναι μεγάλες περιοχές οι οποίες συνήθως δεν κατοικούνται και για αυτό άλλωστε ονομάζονται έτσι.
Έχει υπολογιστεί ότι οι περιοχές αυτές καταλαμβάνουν περίπου το 1/3 της συνολικής επιφάνειας του εδάφους του πλανήτη μας.
Ωστόσο για να χαρακτηριστεί μια περιοχή έρημος πρέπει να πληροί κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.
Για παράδειγμα στις ερήμους επικρατεί ξηρό κλίμα με ακραίες θερμοκρασίες. Επίσης, παρατηρούνται ελάχιστες έως καθόλου κατακρημνίσεις (δηλαδή βροχή, χιόνι κλπ).
Για να ονομαστεί μια περιοχή έρημος πρέπει το ύψος αυτών των κατακρημνίσεων να μην ξεπερνά τα 250 χιλιοστά ετησίως ή το νερό που αποβάλλεται στο έδαφος να είναι μικρότερο από αυτό που πέφτει με τη μορφή βροχής ή χιονιού.
Γενικά οι έρημοι χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τις θερμές και τις ψυχρές.
Οι πρώτες καλύπτονται συνήθως από άμμο ή βραχώδη εδάφη, ενώ οι έρημοι της δεύτερης κατηγορίας αποτελούνται συνήθως από πάγο.
Η μεγαλύτερη θερμή έρημος του κόσμου είναι η έρημος Σαχάρα. Από την άλλη, η μεγαλύτερη ψυχρή έρημος, η οποία είναι και η μεγαλύτερη έρημος του κόσμου, είναι η Ανταρκτική.
Σε μια θερμή έρημο η θερμοκρασία κυμαίνεται από μερικούς βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν τις νύχτες του χειμώνα μέχρι 45 ή και περισσότερους βαθμούς Κελσίου κατά τη διάρκεια της ημέρας το καλοκαίρι.
Το μεγάλο θερμοκρασιακό εύρος των περιοχών αυτών οφείλεται στο γεγονός ότι ο ξηρός αέρας δεν μπορεί να εμποδίσει τον ήλιο την ημέρα, αλλά ούτε και να διατηρήσει τη θερμότητα τη νύχτα.
Έτσι, πολύ απλά την ημέρα μεγάλο ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας και συνεπώς της θερμότητας φτάνει ανεμπόδιστο μέχρι το έδαφος, ενώ με την πτώση του ηλίου η θερμότητα αποβάλλεται γρήγορα στο διάστημα με αποτέλεσμα τη ραγδαία πτώση της θερμοκρασίας.
Μάλιστα δεν αποκλείεται να παρατηρηθούν και ακραία καιρικά φαινόμενα όπως το γεγονός ότι χιόνισε στην έρημο Σαχάρα .
Πως δημιουργείται μια έρημος
Γενικά η δημιουργία μιας ερήμου οφείλεται στο ξηρό κλίμα. Αυτό σημαίνει ότι περιοχές όπως η βόρειος Αφρική, η Αρκτική ή η Ανταρκτική, το κλίμα των οποίων είναι παραδοσιακά ξηρό ευνοούν τη δημιουργία τέτοιων γεωλογικών σχηματισμών.
Γενικά ο μηχανισμός ερημοποίησης μιας περιοχής λειτουργεί ως εξής:
Ο ψυχρότερος αέρας δεν μπορεί να μεταφέρει το ίδιο ποσοστό υγρασίας σε σχέση με τον ζεστό αέρα. Έτσι όταν τα κρύα ρεύματα των ωκεανών ψύχουν τον αέρα που βρίσκεται από πάνω τους, αυτός γίνεται πολύ ξηρός.
Όταν αυτός ο αέρας φθάσει γη, προκαλεί περισσότερο εξάτμιση παρά κατακρήμνιση, δηλαδή βροχόπτωση ή χιονόπτωση, φαινόμενο το οποίο οδηγεί στο σχηματισμό της ερήμου.
Ωστόσο, η ξηρότητα του κλίματος μιας περιοχής επιδεινώνεται και από άλλους παράγοντες όπως η κλιματική αλλαγή, οι πυρκαγιές, η υπερβόσκηση, η διάβρωση του εδάφους αλλά και η υπερεκμετάλλευση των υπόγειων νερών.
Τα κύρια αίτια ερημοποίησης
Πηγή: International Conference on Mediterranean desertification: Research results and policy implications (Report EUR 17782 EN)
Μάλιστα είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι σύμφωνα με μελέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περίπου το 40% των ευρωπαϊκών και των ελληνικών εδαφών απειλούνται με υποβάθμιση και ερημοποίηση.
Το καλό είναι ότι η κατάσταση είναι ακόμη αναστρέψιμη, αρκεί βέβαια να πάρουμε όλοι μας τα αναγκαία μέτρα πριν να είναι πολύ αργά.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου