Υδάτινοι κήποι !!!

Μέσα από το νερό ξεκίνησε η ζωή. H εξάρτηση όλων των οργανισμών από το νερό, το κάνει καθοριστικό παράγοντα για την επιβίωση τους.

Έτσι και ο άνθρωπος ξεκίνησε να δημιουργεί τον πολιτισμό του, γύρω από το νερό. Η επάρκεια του νερού ήταν απαραίτητη προϋπόθεση από τη στιγμή που άρχισε να καλλιεργεί τη γη για να τραφεί.

Παρατηρώντας την ιστορία της κηποτεχίας, σε όλους τους πολιτισμούς και σε βάθος χρόνου, από τότε που φυτεύτηκε το πρώτο φυτό για καλλωπιστική χρήση, η ύπαρξη του νερού ήταν πάντα ένα αναπόσπαστο στοιχείο που εξέφραζε τη ζωή, την αφθονία και τη δύναμη.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι γιαπωνέζικοι κήποι, οι ρωμαϊκοί, οι αραβικοί, κ.α.

Οι σύγχρονες τάσεις της κηποτεχνίας, που εκφράζουν την ανάγκη του ανθρώπου να επιστρέψει κοντά στη φύση, να της δείξει τον απαιτούμενο σεβασμό και να επουλώσει τις βαθιές πληγές που της άνοιξε, συνήθως έχουν θέματα εμπνευσμένα από φυσικά τοπία.

Έτσι το στοιχείο του νερού, με οποιαδήποτε έκφραση του και σε οποιοδήποτε στυλ κήπου, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του.

Το νερό είναι αποδεδειγμένα ενστικτωδώς πόλος έλξης για τον άνθρωπο, προκαλώντας του το αίσθημα της ασφάλειας, και της ηρεμίας.

Μπορούμε άραγε στον σύγχρονο τρόπο ζωής, να ξεκουραστούμε, να χαλαρώσουμε, και να αντλήσουμε δυνάμεις, μέσα από μια μικρή κατασκευή με νερό, στον κήπο ή ακόμα και το μπαλκόνι μας;

Υδρόκηπος: το νερό στον κήπο

Μπορώ να έχω μια λιμνούλα στον κήπο μου παρακαλώ ??

Σε αυτό το άρθρο θα αναφέρουμε στο τι πρέπει να προσέχουμε και τι πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας στην περίπτωση που θέλουμε να κάνουμε μία λιμνούλα στον κήπο μας.

Η λίμνη είναι ένα σύνθετο φυσικό οικοσύστημα , όπου αν καταλάβουμε την βιολογία της, θα μπορούμε να την σχεδιάσουμε με επιτυχία, να αποφύγουμε ατέλειες στην κατασκευή της και να προλάβουμε και να λύσουμε λάθη που μπορεί να προκύψουν.

Ξεκινώντας θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στις φυσικές λίμνες. Είναι συνήθως μεγάλες εκτάσεις εκτεθειμένες στον ήλιο, που συχνά υπάρχει παρόχθια βλάστηση, είτε χαμηλή από βούρλα και ψαθιά, ή καλαμιώνες, ή ακόμα και από δέντρα όπως ιτιές, αλμυρίκια κ.α.

Το βάθος δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλο και υπάρχει περιφερειακά ένα ρηχό τμήμα, όπου φυτρώνουν τα υδρόβια φυτά. Συνήθως στα ρηχά τμήματα όπου η θερμοκρασία είναι πιο υψηλή, αναπτύσσονται άλγες, (μοιάζουν με βαμβάκι ή μαλλί της γριάς, ανοικτού πράσινου χρώματος και δεν είναι ιδιαίτερα αισθητικό).

Στα βαθύτερα τμήματα υπάρχουν τα νούφαρα. Το νερό συνήθως είναι καθαρό, αλλά όχι πάντα διαυγές ή γαλάζιο. Συνήθως μια απόχρωση του πρασίνου- λαδί είναι το αποτέλεσμα από τις άλγες που βρίσκονται στον πυθμένα ή αιωρούνται μέσα στο νερό.

Αν οι θερμοκρασία του νερού είναι χαμηλή, έχουμε ικανοποιητικό βάθος και υπάρχει είσοδος φρέσκου νερού στην λίμνη, αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη διαύγεια του νερού.

Σχεδιασμός της υδάτινης κατασκευής

Λαμβάνοντας αυτά υπόψη μας, θα προσπαθήσουμε να σχεδιάσουμε την ιδανική λίμνη. Καταρχάς θα πρέπει να υπάρχει επαρκής έκθεση στον ήλιο για την ανάπτυξη των φυτών. Ο βασιλιάς της λίμνης, το νούφαρο, ανθίζει περισσότερο, όσο περισσότερο είναι στον ήλιο.

Στην Ελλάδα επειδή έχουμε έντονη ηλιοφάνεια, η πλήρη έκθεση μιας μικρής και ρηχής λίμνης στον ήλιο, θα ήταν καταστρεπτική, λόγω του ότι θα ανέβαζε πολύ υψηλά την θερμοκρασία του νερού.

Αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη της άλγης, την μικρή συγκράτηση οξυγόνου στο νερό και γενικότερα τη δημιουργία ακατάλληλων συνθηκών για την επιβίωση οργανισμών που βοηθούν στην διατήρηση της ισορροπίας της λίμνης.

Αντισταθμιστικοί παράγοντες στα παραπάνω είναι, το μεγάλο βάθος (ένα μέτρο είναι αρκετά καλό για να μην αυξηθεί πολύ η θερμοκρασία) και η κάλυψη ενός σημαντικού μέρους της επιφάνειας της λίμνης με επιπλέοντα φυτά (λέμνα, σαλβίνια,ειχόρνια κ.α.)

…ή φύλλα φυτών που επιπλέουν στην επιφάνεια (νούφαρα, απονογείτονες, κ.α.). Ένας άλλος τρόπος είναι να αυξήσουμε την κυκλοφορία του νερού έτσι ώστε να μειωθεί η θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια.

Η ανατάραξη της επιφάνειας του νερού βοηθά και στην καλύτερη οξυγόνωση του αφού αυξάνεται η επιφάνεια σε σχέση με τον συνολικό όγκο του νερού. Σύμμαχοι μας στην οξυγόνωση του νερού είναι και κάποια φυτά. Αυτά είναι βυθισμένα και φωτοσυνθέτοντας, απελευθερώνουν οξυγόνο μέσα στο νερό.

Η τοποθέτηση της λίμνης σε κάποια θέση όπου να υπάρχει σκιά για κάποιες ώρες, θα βοηθήσει στο να βελτιωθούν οι συνθήκες. Προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα φυλλοβόλα δέντρα που μπορεί να βρίσκονται κοντά στη λίμνη γιατί τα φύλλα μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα αν πέφτουν μέσα σε αυτή.

Ψάρια – κουνουπόψαρα στη λίμνη

Σε περίπτωση που θέλουμε να έχουμε ψάρια μέσα στη λίμνη θα πρέπει να τηρήσουμε κάποιες αναλογίες. Για κάθε εκατοστό μήκους ψαριού απαιτούνται 10 λίτρα νερό. Επιπλέον, το φιλτράρισμα και η οξυγόνωση του νερού θεωρούνται δεδομένα, ειδικά αν τα ταΐζουμε.

Ακόμη, η ύπαρξη φυτών μέσα στο νερό θα βοηθούσε στον καθαρισμό του νερού, αφού τα περισσότερα υδρόβια φυτά είναι μεγάλοι καταναλωτές θρεπτικών στοιχείων (παράγωγα – ακαθαρσίες ψαριών).

Σε περίπτωση που δεν θέλουμε να βάλουμε ψάρια που θα θέλουν φροντίδα, μπορούμε να βάλουμε κουνουπόψαρα. Πέραν του ότι δεν απαιτούν καμία φροντίδα, τρώνε τις προνύμφες των κουνουπιών. Τα κουνούπια γεννάνε τα αυγά τους μέσα στο νερό.

Όταν εκκολαφθούν τα αυγά, οι προνύμφες που σίγουρα όλοι έχουμε δει, ναι είναι αυτά τα σκουληκάκια που κινούνται σπασμωδικά μέσα στο νερό, γίνονται ο αγαπημένος «μεζές» των ψαριών. Έτσι η λίμνη μας λειτουργεί σαν μια παγίδα κουνουπιών.

Κάθε λίμνη με όλα τα χαρακτηριστικά που έχει (επιφάνεια, βάθος, θέση στο χώρο), είναι ένα μοναδικό οικοσύστημα, που για να το απολαύσουμε, θα πρέπει όλοι οι παράγοντες να βρίσκονται σε μία ισορροπία.

Οι γνώσεις για το πώς λειτουργεί ο κάθε οργανισμός και οι επεμβάσεις μας σαν καθοριστικός παράγοντας στην δράση τους, μπορούν να δώσουν ένα μοναδικό αποτέλεσμα ανεξάρτητα με το μέγεθος της κάθε λίμνης.

Τα Υδροχαρή Φυτά

Τα νούφαρα, οι βασιλιάδες της λίμνης , που δίκαια διεκδικούν τον τίτλο, με τα υπέροχα, πολύχρωμα και πολλές φορές αρωματικά άνθη τους.

Ενέπνευσαν πολλές μυθοπλασίες και καλλιτέχνες από την αρχαιότητα, μέχρι σήμερα. Τα αληθινά νούφαρα ανήκουν στο γένος Nymphaea και περιλαμβάνουν πολλά είδη.

Χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

•► Τα τροπικά νούφαρα που έχουν συνήθως πολύ έντονα χρώματα περιλαμβάνοντας το μπλε, το κόκκινο, το φούξια κ.α. Κάποια είδη και κάποιες ποικιλίες μπορεί να ανθίζουν την νύχτα ή να έχουν πολύ ιδιαίτερο άρωμα. Η ελάχιστη θερμοκρασία που απαιτούν είναι 24 °C, για να αναπτυχθούν και να ανθήσουν.

Συνήθως καλλιεργούνται σαν ετήσια, γιατί είναι ιδιαίτερα απαιτητικά σε θρεπτικά στοιχεία και συνθήκες. Σχηματίζουν δύσκολα νέους βολβούς, για την επόμενη χρονιά.

•► Αυτά που μπορούμε να καλλιεργήσουμε εύκολα στην Ελλάδα, είναι τα ανθεκτικά νούφαρα, φυτά που έχουμε και ενδημικά στη χώρα μας. Έχουν και αυτά υπέροχα χρώματα και υπάρχουν υβρίδια με έντονους χρωματισμούς, αντίστοιχους με αυτούς των τροπικών.

Ακόμα και αποχρώσεις του μπλε, με το πιο γνωστό το’King of Blues’ που μπορεί να αντέξει σε θερμοκρασίες κάτω από τους -4°C, χωρίς να καταστραφεί το ρίζωμα. Υπάρχουν ποικιλίες που αντέχουν με λίγες ώρες ηλιοφάνειας, σε μικρά βάθη (ακόμα και 10 εκατοστών) και κακής ποιότητας νερού, με πολλά άλατα.

Καλό είναι βέβαια να φυτεύονται σε ηλιόλουστες θέσεις και σε βάθος τουλάχιστον 50 εκατοστών και το νερό να μην έχει πολλά άλατα. Φυτεύονται σε ειδικές διάτρητες γλάστρες με κοινό χώμα κήπου και με προσθήκη λιπάσματος αργής αποδέσμευσης.

Οι ρίζες βγαίνουν εκτός της γλάστρας και απορροφούν θρεπτικά μέσα από την λάσπη και από τα σάπια φύλλα που συγκεντρώνονται στον πυθμένα της λίμνης. Ο πολλαπλασιασμός γίνεται με διαίρεση των ριζωμάτων, όταν αυτά μεγαλώσουν αρκετά και δώσουν νέα πλευρικά ριζώματα.

Πολλαπλασιάζοντας τα νούφαρα.

Τα άνθη από τα νούφαρα είναι η επιβράβευση του ιδιοκτήτη μιας λίμνης για τις φροντίδες που της προσέφερε. Σύντομα όλοι καταβάλλονται από την επιθυμία να γεμίσουν τη λίμνη με νούφαρα, διαφόρων ποικιλιών.

Πέρα από την αγορά τους από τα φυτώρια πολλές φορές στα πλαίσια ανταλλαγής, οι χομπίστες της λίμνης ανταλλάσσουν φυτά από διαφορετικές ποικιλίες, που ο καθένας έχει σε πλεόνασμα.

Πώς πολλαπλασιάζονται όμως τα νούφαρα και πως προκύπτουν οι διάφορες ποικιλίες;

Τα νούφαρα είναι πολυετής ριζωματώδης πόες. Το ρίζωμα αναπτύσσεται συνήθως παράλληλα με τον πυθμένα και οι διαστάσεις του έχουν σχέση με το περιβάλλον όπου αναπτύσσονται και από την ποικιλία. Κάθε χρόνο, από την άνοιξη και όλη τη θερμή περίοδο, το ρίζωμα αναπτύσσεται από το άκρο όπου υπάρχουν τα φύλλα και πολλές φορές, διακλαδίζεται δίνοντας νέα μικρά φυτά, που είναι προσκολλημένα με το μητρικό.

Συνήθως σχεδόν αμέσως, αναπτύσσουν και τις δικές τους ρίζες. Αυτό που απλά χρειάζεται να κάνουμε, είναι να τα χωρίσουμε νωρίς την άνοιξη με ένα κοφτερό μαχαίρι ή ψαλίδι και να τα φυτέψουμε σε ειδική διάτρητη γλάστρα με χώμα κήπου (αργιλώδες – πηλώδες κοκκινόχωμα).

Μπορούμε να βοηθήσουμε την ανάπτυξη τους προσθέτοντας λίπασμα αργής αποδέσμευσης, εσωτερικά μέσα στο χώμα, έτσι ώστε να μην διαλυθεί στο νερό ενισχύοντας την ανάπτυξη της άλγης, ή να φαγωθεί από τα ψάρια.

Τελικά, τοποθετούμε τη γλάστρα σε βάθος τριάντα εκατοστών και με αρκετό ήλιο. Σύντομα θα μεγαλώσει και θα γίνει όπως και το μητρικό φυτό.

Όπως και τα περισσότερα φυτά έτσι και τα νούφαρα, πολλαπλασιάζονται και με σπόρο. Η γονιμοποίηση γίνεται με έντομα, που επισκέπτονται διαδοχικά διάφορα άνθη.

Έτσι αν τα δύο άνθη από τα νούφαρα είναι διαφορετικής ποικιλίας, μπορεί το φυτό που θα προκύψει από αυτή τη γονιμοποίηση, να δώσει λουλούδια διαφορετικά από αυτά που είχαν οι δύο γονείς. Η γονιμοποίηση γίνεται τεχνητά από υβριδιστές, από όπου προκύπτουν οι νέες ποικιλίες.

Αφού αξιολογηθούν, πολλαπλασιάζονται και δίνονται στην αγορά. Λίγα από αυτά είναι αξιόλογα και με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αλλά το αποτέλεσμα αξίζει τον κόπο. Αυτό το αποδεικνύει η μεγάλη ποικιλία των υβριδίων, με όλη τη γκάμα των χρωμάτων που διατίθεται στην αγορά.

Κείμενα & Φωτογραφίες: Γρύλλης Γιάννης / Γεωπόνος ~ Αρχιτέκτονας Τοπίου , κηποτέχνης και εξειδικευμένος στις υδάτινες κατασκευές. Έχει δημιουργήσει υπέροχα τοπία σε κήπους σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, στο φυτώριο του στο Μαραθώνα Αττικής αναπτύσσει εμπορικά πάρα πολλά είδη και ποικιλίες υδρόβιων και υδροχαρών φυτών καθώς επίσης παράγει πολλά ξεροφυτικά, μεσογειακά καλλωπιστικά είδη και καλλωπιστικά χορτάρια.

Η ιστοσελίδα του Γιάννη Γρύλλη ΕΔΩ.

gardenguide.gr