Όσο κι αν προσπαθεί το στόμα σου να πει κάτι, το αυτί που ακούει, ανήκει σε κάποιον άλλον, που δεν ελέγχεται από εσένα. Σε όλους μας έχει τύχει, ουκ ολίγες φορές, να προσπαθούμε να πούμε σε κάποιον κάτι «με τρόπο» και να νιώθουμε πως εκείνος καταλαβαίνει ό,τι του αρέσει. Και παρά την επιμονή μας, να εφευρίσκει τον τρόπο να αντιλαμβάνεται το νόημα κατά το δοκούν.
Όλοι οι άνθρωποι πάσχουν από κάτι που λέγεται «στρέβλωση επιβεβαίωσης». Λιγότερο ή περισσότερο. Τι σημαίνει αυτό; Πως ερμηνεύουν τα μηνύματα και τα ερεθίσματα με τρόπο που επιβεβαιώνει τις δικές τους αντιλήψεις, επιθυμίες ή φόβους, κι όχι σύμφωνα του συνομιλητή τους.
Το μυαλό, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, απεχθάνεται την ασάφεια, τις θολές εικόνες και τα ημιτελή σχήματα. Επίσης, αντιπαθεί το παίδεμα. Υιοθετεί βολικές και αληθοφανείς απαντήσεις όποτε αυτό είναι εφικτό.
Ο μόνος τρόπος για να γλιτώσει κανείς από τον παραπάνω ελαττωματικό μηχανισμό είναι να μιλάει ευθέως, εκπέμποντας μηνύματα με ελάχιστα ή μηδενικά περιθώρια παρερμηνείας. Δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες.
Υπάρχουν άνθρωποι που καταλαβαίνουν σχετικά εύκολα τα μηνύματα και τα ερμηνεύουν σωστά. Υπάρχουν άνθρωποι που αδυνατούν να καταλάβουν. Υπάρχουν όμως και αυτοί που κρύβονται πίσω από την ευγένεια του συνομιλητή τους και την –συχνά καλά σκηνοθετημένη– υπερευαισθησία τους για να περνάει το δικό τους. Οπότε όσο τα πράγματα κινούνται στο γκρίζο, εξυπηρετούν το συμφέρον τους.
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα που μπορώ να σκεφτώ, μου το έδωσε μια φίλη που προσπαθούσε να δώσει στον –πρώην πλέον– σύντροφό της να καταλάβει πως θέλει να χωρίσουν, ενώ εκείνος δεν ήθελε να το ακούσει. Τί κι αν του είπε «η σχέση μας περνάει κρίση», τί κι αν του είπε πως «δεν έχω κάτι να δώσω σε αυτή τη σχέση», τί κι αν του έκανε μούτρα;
Εκείνος αυτό που άκουγε ήταν αυτό που τον εξυπηρετούσε: «Η γυναίκα μου έχει νεύρα από την εμμηνόπαυση. Θα της περάσει». Κι όταν η δόλια κατάφερε να ξεστομίσει το περιβόητο «θέλω να σε χωρίσω» ο σύντροφός της, μετέβη στο επόμενο βολικότερο για εκείνον νόημα: «Ας χωρίσουμε, ΑΛΛΑ ας μείνουμε συγκάτοικοι!». Μετά από ένα διόλου ευκαταφρόνητο διάστημα η φίλη κατάφερε να του πει «θέλω να φύγεις, άμεσα» και μετά από ένα επίσης διόλου ευκαταφρόνητο διάστημα ο σύντροφός της έγινε πρώην.
Πόση ταλαιπωρία, πόσος πόνος θα είχε αποφευχθεί αν η παραπάνω γυναίκα είχε το θάρρος να πει από την αρχή το αυτονόητο; Δε διάβασε ποτέ καλά τον συνομιλητή της, παρά το ότι τον γνώριζε για δεκαετίες! Έχασε χρόνο, ενέργεια, ευκαιρίες περιμένοντας τον να καταλάβει της κάτι που ο ίδιος ΔΕΝ ΗΘΕΛΕ να καταλάβει. Φοβούμενη την αντίδρασή του, ή μήπως τον πληγώσει. Η ενέργεια και οι ευκαιρίες μπορεί και να ανακτώνται όμως ο χρόνος ποτέ. Συχνά η ευθύτητα λόγων και πράξεων είναι ο μόνος τρόπος για να μη χαθεί.
Άλλο παράδειγμα που θυμάμαι είναι από την επαγγελματική μου εμπειρία: Ο Σταύρος ήταν αυτό που λέμε στη Λεμεσό «underperformer». Ό,τι κι αν του λέγαμε για να πάρει μπροστά, ο από τη φύση του τεμπελάκος αλλά με εντυπωσιακή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση Σταύρος, θεωρούσε πως ήταν απλώς «κόλπα για να του κρατάνε το μισθό χαμηλά». Όταν όμως άκουσε το «ή βελτιώνεσαι δραστικά ή φεύγεις» τότε έστρωσε κώλο, έσπασε τα κοντέρ και έσωσε τη θέση του.
Επίσης, συχνά οι άνθρωποι κινούνται αποτελεσματικότερα προς τη σωστή κατεύθυνση όταν λαμβάνουν ξεκάθαρα μηνύματα και επιλέγουν ακριβώς τί πρέπει να κάνουν. Οπότε το να τους μιλήσεις ευθέως όχι μόνο δεν τους πληγώνει, αλλά τους προστατεύει από την –συχνά ηθελημένη– άγνοια.
Ένα τρίτο παράδειγμα για το οποίο έχω τσακωθεί αμέτρητες φορές είναι το παράδειγμα γυναικών που επιδεικνύουν το σώμα τους στα κοινωνικά δίκτυα. Μπορεί να το κάνουν από χόμπι, αυταρέσκεια ή απλώς γιατί έτσι τους αρέσει να εκφράζονται, αλλά είναι εντελώς μάταιο να απαιτούν να μη θεωρείται αυτή η τακτική σεξουαλική πρόκληση από μέρος του ανδρικού πληθυσμού. Μιλάμε για την Ελλάδα. Μιλάμε για το σήμερα. Όχι για τη Δανία ή τη Σουηδία.
Μιλάμε για ΑΥΤΗ τη χώρα, όχι για την περατζάδα του Σάνσετ Μπούλεβαρντ όπου χιλιάδες καλλίγραμμες γυναίκες βολτάρουν πάνω κάτω με μπικίνι και πατίνια και δεν τρέχει κάστανο. Σε αυτή την περίπτωση και τα δύο μέρη πάσχουν από στρέβλωση επιβεβαίωσης. Επειδή όμως υπεύθυνος για το μήνυμα είναι πρωτίστως ο πομπός θα πρέπει να αποδεχτεί την πραγματικότητα και να προσαρμόσει το μήνυμά του ή να ζήσει με τις συνέπειες των παρερμηνειών του. Αγνοώντας τη σχέση πομπού – δέκτη, δεν καταφέρνει τίποτα.
Όπως και να ‘χει, το να προσαρμόζει κανείς τα μηνύματά του ανάλογα με το συνομιλητή του, να μιλάει στο σωστό χρόνο και να επιλέγει τη σωστή ένταση είναι σχετικά εύκολο αρκεί να αντιλαμβάνεται τις συνέπειες των λόγων του, το timing, τον τόνο καθώς και το ύφος που χρησιμοποιείς ΕΞΙΣΟΥ με το περιεχόμενο του λόγου του. Η εμμονή στην ουσία και μόνο δείχνει συναισθηματική αναπηρία και αυτό είναι το άλλο άκρο που θα πρέπει να αποφεύγεται εκτός αν ο συνομιλητής – δέκτης δεν καταλαβαίνει με τίποτα ή αρνείται να καταλάβει.
Κλείνοντας, θα αναφερθώ στην ανάγκη για ξεκάθαρα μηνύματα όταν μιλάμε για τις επιθυμίες μας. Αναριγώ όταν σκέφτομαι πόση ενέργεια και πόσες ευκαιρίες χάθηκαν παίζοντας το «χαλασμένο τηλέφωνο». Στα μισόλογα, στα υπονοούμενα, στα "ντρέπομαι" και στα "δεν ξέρω πως να στο πω". Κυρίως ευκαιρίες για ευτυχία, που τόσο σπανίζουν. Ή ανάποδα, εγκλωβισμός στη δυστυχία.
Αξίζει κανείς να λέει ρητώς αυτά που πιστεύει. Να κάνει ξεκάθαρες τις προθέσεις του και τις επιθυμίες του, αλλά και να λέει –ενίοτε ωμά– όλα αυτά που τον ενοχλούν. Χωρίς φόβο, χωρίς άγχος. Στο κάτω κάτω οι συνέπειες της ευθύτητας δύσκολο να είναι χειρότερες από τις συνέπειες του να ζει κανείς με τα "θέλω" του κλειδωμένα μέσα στα "θέλω" των άλλων.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου