Οι ορμόνες ρυθμίζουν και ισορροπούν όλα τα συστήματα του οργανισμού. Επηρεάζουν τη διάθεσή μας, το ανοσοποιητικό σύστημα, την ικανότητα αναπαραγωγής και τη διάθεσή μας για σεξ. Επίσης ρυθμίζουν τον μεταβολισμό μας. Άραγε μπορούμε μόνοι μας να τις ελέγξουμε και να αυξήσουμε ή να μειώσουμε τα επίπεδά τους κατά βούληση; Σε κάποιες περιπτώσεις, ναι, λένε οι ενδοκρινολόγοι. Σε κάποιες άλλες παραπέμπουν σε φαρμακευτική αγωγή ή… σηκώνουν τα χέρια ψηλά.
Τι είναι οι ορμόνες
Οι ορμόνες είναι χημικές ουσίες (πρωτεΐνες ή στεροειδή) που παράγονται στους ενδοκρινείς αδένες και κυκλοφορούν σε όλο τον οργανισμό μέσω του αίματος, εκδηλώνοντας τη δράση τους σε πολλές και διαφορετικές θέσεις (ιστούς και όργανα).
Με αυτές τις δράσεις, που άλλοτε είναι παράλληλες (συνεργικές), με κοινό στόχο, και άλλοτε ανταγωνιστικές, συμβάλλουν στη διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας της καρδιάς και των αγγείων και στην ενεργειακή και μεταβολική ισορροπία του οργανισμού.
Οι κυριότεροι από τους αδένες που τις εκκρίνουν είναι ο υποθάλαμος, η υπόφυση, η επίφυση, ο θυρεοειδής, τα επινεφρίδια, η ορμονική μοίρα του παγκρέατος και οι γενετικοί αδένες (όρχεις και ωοθήκες).
Στους ενδοκρινείς αδένες συμπεριλαμβάνεται πια και ο λιπώδης ιστός, ο οποίος παράγει λεπτίνη (ορμόνη που ρυθμίζει την όρεξη), αλλά και άλλες ορμόνες όπως η λιπονεκτίνη και οι κυττοκίνες, οι οποίες, όταν διαταράσσονται, αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για ανάπτυξη σακχαρώδη διαβήτη και αρτηριοσκλήρυνσης.
Ιδού μερικές που μπορούμε να επηρεάσουμε:Την αυξητική με άσκηση
Η αυξητική ορμόνη είναι αυτή που μας ψηλώνει στην παιδική ηλικία και η οποία φυσιολογικά συνεχίζει να παράγεται (στην υπόφυση) και στην ενήλικη ζωή μας. Η έλλειψή της διαταράσσει το αίσθημα της ευεξίας. Όσοι τη στερούνται, αισθάνονται μυϊκή αδυναμία και ακεφιά, ενώ παράλληλα χάνουν μυϊκή μάζα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το λίπος στο σώμα.
Η έκκριση της αυξητικής ορμόνης μπορεί να επηρεαστεί σε καταστάσεις έντονου στρες, καθώς και σε περιπτώσεις σοβαρής ή χρόνιας νόσου. Μπορούμε να την επηρεάσουμε θετικά μόνο με την άσκηση. Η ευεξία που νιώθουμε κατά τη διάρκεια της άσκησης κατά ένα μέρος οφείλεται στην υπερέκκριση αυτής της ορμόνης.
Τις ορμόνες του στρες με διαλογισμό
Η κορτιζόλη και οι κατεχολαμίνες (αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη) είναι οι ορμόνες της έντασης. Εκκρίνονται σε υψηλές ποσότητες από τα επινεφρίδια, όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε κίνδυνο. Συμμετέχουν επίσης σε πολλές μεταβολικές λειτουργίες. Ρυθμίζουν την πίεση του αίματος, τον καρδιακό ρυθμό, τη νεφρική λειτουργία, τον μεταβολισμό των σακχάρων και των λιπών. Υπερεκκρίνονται σε καταστάσεις στρες, στον πυρετό, τον τραυματισμό, τη λιποθυμία.
Σε αυτές τις ορμόνες έχουμε τη δυνατότητα να επέμβουμε εν μέρει, υποστηρίζουν οι ειδικοί, με αυτοέλεγχο και θεραπείες αντιστρές, οι οποίες μειώνουν το ενδογενές (ψυχολογικό) στρες. Ο διαλογισμός, η γιόγκα και άλλες εναλλακτικές θεραπείες και ασκήσεις που χαλαρώνουν και ηρεμούν τον νου φαίνεται να δρουν θετικά, διατηρώντας τα επίπεδά τους φυσιολογικά.
Τα οιστρογόνα με ισορροπημένο σωματικό βάρος
Τα οιστρογόνα είναι καθαρά γυναικείες ορμόνες, που παράγονται από τις ωοθήκες και παίζουν σημαντικό ρόλο στην αναπαραγωγή, τον εμμηνορυσιακό κύκλο, την ποιότητα του δέρματος, τον μηχανισμό πήξης του αίματος – στο επίπεδο των λιπιδίων – τη λάμψη των μαλλιών, την ερωτική διάθεση.
Επιπλέον είναι ο τροφικός παράγοντας των γεννητικών οργάνων. Είναι υπεύθυνα για την ωρίμανση και τη διατήρηση της φυσιολογικής λειτουργίας του γεννητικού συστήματος (μαστός, μήτρα, κόλπος) και έχουν μεγάλες διακυμάνσεις στις τιμές κατά τη διάρκεια του εμμηνορυσιακού κύκλου.
Χαμηλά οιστρογόνα μπορεί να είναι αποτέλεσμα έντονης σωματικής άσκησης (πρωταθλητισμός) και πολύ χαμηλού σωματικού βάρους ή μεγάλης απώλειας βάρους. Αν υπάρχει διαταραχή, γίνεται εύκολα αντιληπτή από την περίοδο, που είναι άτακτη και παρουσιάζεται σε μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Για να διατηρούνται σε φυσιολογικά επίπεδα τα οιστρογόνα, πρέπει να αποφεύγεται η έντονη σωματική άσκηση/καταπόνηση (πρωταθλητισμός) και να διατηρείται το σωματικό βάρος σε φυσιολογικό επίπεδο. Ως εκ τούτου οι εξαντλητικές δίαιτες είναι απαγορευτικές.
Τη μελατονίνη με βόλτες κάτω από το ηλιακό φως
Με τη μελατονίνη ρυθμίζεται το βιολογικό μας ρολόι και ο κύκλος ύπνου-εγρήγορσης. Η ορμόνη αυτή, που παράγεται στην επίφυση, παρουσιάζει αύξηση τη νύχτα και μείωση με το φως της ημέρας. Ωστόσο οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ακόμα σε βάθος ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την έκκρισή της. Έχουν παρατηρήσει όμως ότι όταν η μέρα μικραίνει, η μελατονίνη αυξάνεται.
Οι διαταραχές της θεωρείται ότι προκαλούν ευερεθιστότητα και δυσκολία στην αφύπνιση τον χειμώνα, κακή διάθεση, μειωμένη ενεργητικότητα, όλο αυτό δηλαδή που συνολικά αποκαλείται «χειμωνιάτικη κατάθλιψη».
Μια βόλτα την ημέρα, κάτω από το φως του ήλιου, μπορεί να την ισορροπήσει. Με αυτόν τον τρόπο η διάθεσή μας βελτιώνεται κατά πολύ.
Τις ενδορφίνες (και) με σοκολάτα
Είναι μια οικογένεια ορμονών που εκκρίνει ο εγκέφαλος. Ανάμεσα στις άλλες δράσεις τους αμβλύνουν το αίσθημα του πόνου και θεωρείται ότι δημιουργούν ευεξία. Δρουν σε εγκεφαλικούς σχηματισμούς πάνω από τη υπόφυση, στο επίπεδο του υποθαλάμου.
Εκείνο που τις επηρεάζει θετικά είναι η συστηματική άσκηση. Πολύ πιθανόν και ένα από τα συστατικά της σοκολάτας, η φαινυλαιθυλαμίνη, να τις αυξάνει θεαματικά. Ίσως έτσι εξηγείται η ευχαρίστηση που νιώθουμε τρώγοντας μια σοκολάτα.
Τη λεπτίνη με πολύ νερό και φρούτα
Η λεπτίνη ανακαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια, αλλά ακόμα δεν έχει κατανοηθεί πλήρως η δράση της. Παράγεται από τον λιπώδη ιστό και μεταφέρει μέσω του αίματος στον εγκέφαλο την πληροφορία ότι οι αποθήκες λίπους του οργανισμού έχουν γεμίσει, ώστε να προκληθεί το αίσθημα του κορεσμού και να σταματήσουμε το φαγητό.
Με τα μέχρι τώρα γνωστά στοιχεία, ο τρόπος για να ελέγξουμε τη λεπτίνη και να εκμεταλλευτούμε τη δράση της κατά της παχυσαρκίας, είναι να πίνουμε πολύ νερό και να τρώμε πολλά λαχανικά και φρούτα προκειμένου να δημιουργείται το αίσθημα του κορεσμού, χωρίς να φορτωνόμαστε με παραπανίσιες θερμίδες.
Την ινσουλίνη με ηρεμία και σωστή διατροφή
Η ινσουλίνη παράγεται στο πάγκρεας και δρα ευεργετικά στο συκώτι, τους μυς και το λίπος. Έχει την κύρια ευθύνη για τον μεταβολισμό των σακχάρων, συμμετέχει όμως ενεργά και στον μεταβολισμό των λιπών και των πρωτεϊνών. Χαμηλή είναι στους ανθρώπους που εμφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη και υψηλή σε πολλούς από τους παχύσαρκους.
Ανάμεσα στις μακροχρόνιες κακές επιδράσεις της, σε περίπτωση υπερέκκρισής της, είναι αγγειακές βλάβες και διαταραχές στα λιπίδια.
Πρέπει να προσέχουμε το βάρος μας και να ασκούμαστε τακτικά. Οπωσδήποτε όμως να αποφεύγουμε – στο μέτρο του δυνατού – το στρες.
Δύσκολες οι ορμόνες του θυρεοειδή
Η θυροξίνη και η τριιωδοθυρονίνη είναι οι δυο βασικές ορμόνες που παράγονται στον θυρεοειδή αδένα και παίζουν δραστικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού, την καρδιακή λειτουργία, την κατανάλωση οξυγόνου, την παραγωγή θερμότητας.
Η ελαττωμένη έκκριση των ορμονών αυτών προκαλεί υποθυρεοειδισμό, που παρουσιάζεται με συμπτώματα εύκολης κούρασης, πρήξιμο στα βλέφαρα, το πρόσωπο, την κοιλιά, τα χέρια και τα πόδια, δυσκοιλιότητα, ξηρότητα στο δέρμα, δυσανεξία στο κρύο, αναιμία, αύξηση του βάρους.
Η υπερέκκρισή τους δημιουργεί τον υπερθυρεοειδισμό που εκδηλώνεται με ταχυκαρδίες, ιδρώτα, νευρικότητα, ανησυχία, αϋπνία, απώλεια βάρους, τρεμούλα στα χέρια.
Παλαιότερα, η έλλειψη ιωδίου που υπήρχε στις περιοχές μακριά από την θάλασσα προκαλούσε διόγκωση στο θυρεοειδή (βρογχοκήλη) και άλλες διαταραχές στη λειτουργία του. Σήμερα, με την ιωδίωση του αλατιού και άλλων τροφίμων, το πρόβλημα αυτό έχει εκλείψει.
Η διάγνωση τυχόν διαταραχής στη λειτουργία του θυρεοειδή γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις και απεικονιστικές, όπου αυτό χρειάζεται. Θεραπευτικά είναι εύκολο με τη χορήγηση της κατάλληλης αγωγής να διορθωθούν οι διαταραχές του θυρεοειδούς και να επανέλθει η ισορροπία του οργανισμού.
Ανεξέλεγκτη η τεστοστερόνη…
Είναι η αντρική ορμόνη, που παράγεται στους όρχεις. Σε μικρή ποσότητα την παράγουν και οι γυναίκες στις ωοθήκες – όταν μάλιστα παρουσιάζεται έλλειψή της, έχουν ελαττωμένη σεξουαλική διάθεση.
Η τεστοστερόνη έχει θετική δράση στον ψυχισμό, την ανάπτυξη και διατήρηση του μυϊκού συστήματος, την ερωτική επιθυμία, την αιμοποίηση, τη στυτική ικανότητα. Άρα η έλλειψή της μειώνει τη μυική δύναμη, δημιουργεί κακοδιαθεσία, έλλειψη ενέργειας και μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον.
Η αύξηση της τεστοστερόνης ή και των άλλων ανδρογόνων στις γυναίκες προκαλεί αυξημένη τριχοφυία, ακμή και πιθανώς τριχόπτωση στο κεφάλι.
Δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί, πέρα από τη φαρμακευτική παρέμβαση. Οι άντρες που παρουσιάζουν κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να απευθυνθούν στον γιατρό προκειμένου να τους δώσει την κατάλληλη αγωγή.
Πρέπει όμως να τονισθεί ότι στους πολύ παχύσαρκους άντρες μπορεί να εμφανισθεί ελάττωση των επιπέδων της τεστοστερόνης κάτω από τα φυσιολογικά, με τα ανάλογα συμπτώματα, τα οποία όμως εξαφανίζονται όταν το βάρος επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα.
You might also Like… … Πώς να εξισορροπήσετε τις ορμόνες σας με φυσικό τρόπο
bimag.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου